Rupa - rupa kaulinan budak sunda

Sampurasun ... Rampes.

MANGYONO.com - Rupa - rupa kaulinan budak sunda

Mangrupa-rupa kaulinan barudak baheula hususna di tatar sunda, nu kungsi karandapan jeung katungkulan ku diri simkuring baheula keur leutik keneh numana kaulinan nu ieu hususna di lembur simkuring kalolobaanana geus teu kaciri deui dilakukeun ku barudak ayeuna, ngan sakumaha anu , dina kaulinankanyahoan kawilang kumplit malahan katelah cawokahna, nu matak urang sunda mah teu weleh heureuy jeung heureuy wae, jeung tara asa-asa, malahan batur heureuy sorangan nepikeun ka ceurik alatan ku eta pangheureuyan anu kaleuwihan.... Hehehe.

Alap-alap

Nyaeta kaulinan budak bari kakawihan anu biasana dipetakeun di buruan jeung perlu di lakukeun ku lobaan.

Alung Boyong

kaulinan di buruan imah atawa di lapang, dipaénkeun ku 8 nepi ka 10 urang nu dibagi 2 grup, prak-prakanana siga maén voly silih tampanan bal nu dijieun tina lamak butut.

Ambil-ambilan

kaulinan budak bari kakawihan anu biasana dipetakeun di buruan jeung perlu lobaan.

Anjang-anjangan

kaulinan nu niru-niru jelema nu geus rumah tangga, aya bapa, ibu, anak, tatangga, warung, pasar, jsb. Biasana dilakukeun ku barudak awéwé, tapi saupama aya budak lalaki sok pirajeunan dijadikeun bapa.

Bébéntangan

kaulinan anu dipetakeun ku cara silihbeunangkeun (ditoél) bari ngajaga bénténg anu dijaga ku batu, talawéngkar, jsb.

Béklén

Béklen atawa béklen 
nyaéta kaulinan anu maké bal béklén jeung sawatara kewuk. Biasana dilakukeun di jero imah atawa téras. Kudu aya kewuk/kuwuk jeung bal béklenna nu bahanna tina karét, rata-rata dipaénkeun ku sababaraha urang, kewukna bisa 10-12 atawa kumaha karepna, rék 20 gé kaci, ngan kudu bisa karanggeum ku leungeun. Nu maraénna andeprok na téheul nu beresih nguriling jiga samodél lingkaran.

Boy-boyan

kaulinan anu maké bal saukuran bal ténis pikeun malédog talawéngkar nu ditumpukkeun. Upama keuna, anu jadi ucing kudu ngaberik terus malédogkeun bal ka nu malédog tumpukan talawéngkar bieu. Kitu terus nepikeun kabéh pamaén keuna kabalédog.

Bubuyungan

kaulinan nu merelukeun 2 grup, jarak maénkeuna paanggang-anggang, unggal grup silih teguh di saha disumputkeuna batu leutik di grup lawanna.

Cacaburangé

kaulinan di jero imah bari kakawihan. Aya nu jadi ucing nu kudu neguh barang anu dikeupeul ku batur. Upamana nu ngeupeul éta batuna kateguh, gantian jadi ucing.

Cingciripit

Kaulinan budak ieu minimal dilakukeun ku 3 urang, saurang nu jadi ucing kudu namprakeun leungeun, ari nu lainna neundeun curuk kana leungeun ucing. Terus bari nembangkeun kawih :"Cingciripit Tulang Bajing Kacapit kubulu pare Bulu pare seuseukutna Jol Pak Dalang Mawa Wayang Jrek...jrek..nonnng!!". Pas dina bait jrek.. jrek... nong! leungeun ucing nu namprak gancang dikeupeulkeun, anu teu kebat ngejatkeun curukna / curukna kakeupeul gantian jadi ucing.

Congklak

kaulinan maké papan kai dieusi kewuk.

Dam-daman

kaulinan anu maké mikir lantaran butuh stratégi sangkan buah dam urang teu béak dihakan ku buah dam batur anu jadi lawan urang.

Empét-empétan

kaulinan mangsa sawah dibuat, ku cara niupan tarompét tina jarami.

Éncrak

kaulinan anu biasana maké sarupaning sisikian (siki asem, siki tanjung, jsb.)

Endog-endogan

kaulinan maké leungeun bari kakawihan. Leungeun ditumpuk bari meureup nyarupa endog, terus gogoléangan atawa endogna peupeus nuturkeun kawih.

Éngklé

kaulinan ku cara éngklé-éngkléan bari suku nu teu napak kana taneuh mawa batu. Nalika nepi kana kalang anu jadi bates, batu éta kudu ditajongkeun kana batu séjén anu ditangtungkeun.

Galah Asin

kaulinan maké kalang di taneuh buruan ku cara lumpat ti hiji kalang ka kalang lain terus balik deui. Salila bulak-balik, teu meunang katoél atawa beunang ku nu ngajaga kalang. Dipaénkeun baladan.

Gatrik

kaulinan maké awi bébékan anu kudu dibetrikkeun pajauh-jauh ku jalan diteunggeul ku paneunggeul tina awi ogé.

Gugunungan

kaulinan paluhur-luhur nyieun gugunungan tina taneuh, biasana taneuh ngebul.

Hahayaman

kaulinan lobaaneun anu salah saurangna jadi hayam, saurang nu lain jadi careuhna. Hayam diudag-udag careuh bari lulumpatan sanajan teu laluasa lantaran dihalang-halang nu séjén anu jadi pager.

Jajangkungan

kaulinan leumpang maké awi dua anu aya panincakan, disebut ogé égrang. Baca Jajangkungan di Subang, West Java, Indonesia

Foto : Jajangkungan

Kali-kali Konéng

kaulinan di buruan imah atawa lapang, ngariuang ngawangun buleudan. Leungeunna pacekel-cekel. Mun dina acara kaulinan pramuka atawa olah raga mah "membentuk lingkaran, sing saha nu katunjuk kudu jadi cicing di jero buleudan nepi ka bisa kaluar.

Langlayangan

kaulinan tina keretas nu dirarapkeun dina rangka awi nu meunang ngaraut, ditalian ku kenur atawa benang biasa. Dimaénkeuna biasana di lapang atawa lahan anu lega.

Luncat Tali

kaulinan ngaluncatan tali anu dicekelan ku duaan. Talina saeutik-saeutik diluhurkeun.

Momonyétan

kaulinan bari kakawihan dipaénkeun ku lobaan, sing saha nu kapeto jadi monyetna ceulina digélang nepi ka beureum.

Ngadu Kaléci

kaulinan maké kaléci. Aya rupa-rupa aturan.

Ngawihan Téténggék

kaulinan nu masing-masing nyarekel téténggék bari dikawihan sangkan sirah téténggék kaluar.

Oray-orayan

kaulinan lobaaneun bari kakawihan, pacekel-cekel taktak, jeung ngantay maju siga oray luar-léor.

Pacici-cici Putri

kaulinan di jero imah bari kakawihan, nu ngawih nunjukan dampal leungeun baturna nu némprak, anu leungeunna katunjujk pas dina panungtung kawih ditanya kahayangna.

Paciwit-ciwit Lutung

kaulinan bari kakawihan jeung paciwit-ciwit leungeun nuturkeun paréntah kawih. Kawihna kieu: "Paciwit-ciwit lutung, si lutung pindah kaluhur" pindahkeun panangan nu asalna dihandap kaluhur.

Panggal

kaulinan tina kai anu diraut atawa dibubut mangrupa jambu batu, endog meri atawa siki jambé, dina palebah bujurna atawa buntutna dipaku meunang motong pepentulna méh dempes. Cara muihkeun panggalna, panggal téh dibeulitan ku tali rara atawa lamak ti mimiti tungtung paku dina bujurna nepi ka lebah awakna rada kabulen kabéh. Tungtung rara téa ditalikeun sina menyendul geusan pamageuh, heug dicapit ku sela-sela jariji jeung cinggir. Hulu panggalna dicekel ku indung leungeun, ari lebah pakuna ditahan ku curuk anu katuhu. Tuluy dialungkeun rada dibeubeutkeun ka hareup kira-kira dua léngkaheun bari rada dicentok atawa dikenyedkeun. Baca Gasing / Gangsing / Panggal 

Foto : Panggal

Pelak Cau

kaulinan nangkeup tihang imah ku sababaraha urang pauntuy-untuy. Aya hiji nu kudu nyobaan ngabetot budak ti nu pangtukangna sina leupas.

Pérépét Jengkol

kaulinan bari kakawihan jeung nyangkedkeun unggal suku sabeulah, terus puputeran teu meunang leupas. Biasana kaulinan ieu dilakukeun ku 3 urang atawa leuwih.

Foto : Pérépét Jengkol Facebooker Subang. Baca Permainan Perepet Jengkol

Sapa Punya

kaulinan barudak nu dipaénkeun ku lobaan, salah saurang disimbutan ku samping nepi ka buni ku luluguna, geus kitu ku batur-batuna ditebak sing saha nu aya di jero samping, nu saméméhna batur-baturna nyarumput heula.

Lépdur

kaulinan siga kakaretaan, dua jadi hulu kareta sésana jadi gerbongna, bari ngawih kakarétaan maju kaluar asup panto. Pas tungtungna lagu (lagu réngsé) duaan nu jadi panto nangkep kana gerbong tadi. Nu katangkep jadi “ucing” ngagantian jadi panto.

Sérmen

kaulinan peperangan pabalad-balad bari maké pedang anu dijieun biasana tina awi. Saurang dianggap paéh upama sukuna ti tuur ka handap katoél ku pedang musuhna. Kitu saterusna nepikeun kabéh musuh paéh.

Sisireuman

kaulinan barudak nu keur ngarit jukut, salah saurang ngaranggem jukut carulang nu tungtung jukutna pada milih, sing saha nu kabeneran menang jukut carulang pangpanjangna baris menang jukut sakeupeul ti batur-baturna.

Sondah

kaulinan ku cara éngklé-éngkléan make ngaliwatan kalang kotak-kotak. Aya kotak anu ditandaan ku kojo (tina batu) anu teu meunang ditincak.

Sorodot Gaplok

ampir sarua jeung éngklé, ngan batuna dibawa ku suku bari leumpang gancang terus sarua ditajongkeun kana batu séjén anu ditangtungkeun.

Timpugan

kaulinan maké muncang ku cara silih timpugan kana muncang séwang-séwangan, sing saha nu muncangna kuat teu beulah jadi nu menangna.

Titinggi Ula Ali

kaulinan di buruan imah atawa lapang, ngabaris siga titinggi pacekeul-cekeul kana karémbong nu ditalikeun kana cangkéng, nu panghareupna disebut hulu, hulu mawa rokrak atawa daun nu saterusna dipihapékeun ka babaturanna nu nguntuy ka tukang nepi ka panungtung nu disebut buntut.

Ucing Beling

kaulinan ku nyieun buleudan dina taneuh, silih sumputkeun beling dina buleudan séwang-séwang baris teu kapanggih ku baturna nu kapeto jadi ucing.

Ucing Sumput

kaulinan lulumpatan jeung nyingcétan lantaran diudag jeung rék ditoél ku nu jadi ucing.

Ucing-ucingan

kaulinan néangan batur nu nyumput upama saurang jadi ucing. Biasana ucing ngitung heula méré waktu batur nyumput saacan kudu néangan kabéhanana. Aya rupa-rupa aturan.